Suplementacja selenu w chorobach tarczycy

Selen to pierwiastek, który niezbędny jest do prawidłowego funkcjonowania organizmu ale przede wszystkim gruczołu tarczowego. Jego odpowiednia ilość szczególnie w chorobach tarczycy jest nie do przecenienia. Z tego artykułu dowiesz się dlaczego selen jest tak ważny? Czy suplementacja selenu to dobry pomysł i kiedy ją rozważyć? Na jakie parametry wpływa i jaką formę suplementu wybrać?

Dlaczego selen jest ważny dla tarczycy?

Gruczoł tarczowy cechuje się wysokim stężeniem selenu, który wbudowywany jest w białka zwane selenoproteinami. Wybrane selenoproteiny mają istotne działanie przeciwutleniające, chroniąc tarczycę poprzez usuwanie wolnych rodników tlenowych. Ponadto, selen jest niezbędny do przemiany hormonu tarczycy T4 (tyroksyna) w aktywniejszą formę T3 (trijodotyronina) (Ventura i in., 2017).

Kiedy rozważyć suplementację selenu?

Suplementacja selenu warto rozważyć u osób z chorobami tarczycy, szczególnie o podłożu autoimmunologicznym, czyli przy chorobie Hashimoto lub Gravesa-Basedowa. W przeglądzie badań z 2023 roku, autorzy udowodnili, że suplementacja selenu w dawkach 80-100 µg może przyczynić się do obniżenia poziomu przeciwciał anty-TPO w chorobie Hashimoto. Natomiast w innym badaniu wskazano poprawę kondycji i echogeniczności tarczycy u osób cierpiących na chorobę Gravesa-Basedowa. Dowody naukowe wskazują także, że suplementacja selenem zmniejsza częstotliwość rozwoju poporodowego zapalenia tarczycy (Wang i in., 2013; Kubiak i in., 2023). Dzienne zalecane spożycie selenu dla osób zdrowych wynosi 55 mikrogram na dobę. Wiemy jednak, że kobiety ciężarne czy osoby z Hashimoto oraz chorobą Gravesa-Basedowa powinny dostarczać go w większej ilości (Jarosz i in., 2020).

Należy pamiętać, że istnieje ryzyko przedawkowania selenu. Dlatego bardzo ważne jest by przed planowanym wdrożeniem wykonać badanie na jego stężenie we krwi i dobrać odpowiednią dawkę. Nadmiar selenu może prowadzić do objawów tj. zmęczenie, nudności, nadmierne wypadanie włosów, biegunki, łamliwe paznokcie –  to także zwiększone ryzyko rozwoju insulinooporności oraz cukrzycy typu 2. Dlatego bardzo ważna jest konsultacja ze specjalistą.

Jaką formę selenu wybrać?

Najlepszą formą do suplementacji będzie selenometionina. Jest to forma organiczna tego pierwiastka, a jednocześnie najlepiej wchłaniana w organizmie. Warto także pamiętać, by podczas suplementacji zwiększyć spożycie produktów bogatych w witaminy A, C, E (np. oliwa z oliwek, migdały, kiełki, nasiona zbóż, natka pietruszki, papryka, acerola, jaja, marchew) oraz białka (nabiał, chude mięso, ryby i owoce morza), które wpływają na lepsze przyswajanie selenu. Podsumowując – bardzo ważna jest odpowiednio zbilansowana dieta.

Źródła selenu w diecie

Przez ostatnie lata utarło się, że najlepszym źródłem selenu są orzechy brazylijskie, szczególnie te z Brazylii, Boliwii czy Peru – sama jeszcze jakiś czas temu o tym mówiłam, dopóki nie znalazłam najnowszych odkryć naukowych. Jednak na dzień dzisiejszy już wiemy, że zjedzenie 2-3 orzechów brazylijskich w ciągu dnia to zbyt mało, by dostarczyć organizmowi minimum 55µg selenu. Badaczka Klara Głaz, przeprowadziła badania na stężenie selenu w orzechach brazylijskich. Udowodniła ona, że w jednym orzechu jest go jedynie około 8µg, co obala mit spożycia 2-3 orzechów brazylijskich dziennie. Aby dostarczyć jego dzienne zalecane spożycie należałoby zjeść ich około 20 – co już znacząco wpłynie na zwiększone spożycie kalorii. Mimo wszystko orzechy brazylijskie to nadal królowie jeśli chodzi o zawartość selenu, w porównaniu do innych ich rodzajów.

Wśród innych produktów  bogatych w selen są:

• Mięso (wołowina, kurczak, indyk),
• Ryby i owoce (łosoś, dorsz, krewetki),
• Jaja
• Nasiona (słonecznika, sezam, chia)

Podsumowanie

Selen odgrywa kluczową rolę w prawidłowym funkcjonowaniu tarczycy, a jego suplementacja może być korzystna w przypadku niektórych zaburzeń tarczycy. Zawsze jednak przed rozpoczęciem suplementacji należy skonsultować się ze specjalistą, aby dostosować dawkowanie do indywidualnych potrzeb i uniknąć nadmiaru selenu, który również może być szkodliwy.